ဒေါက်တာတူပေမယ့် ဘွဲ့လွန်ကျောင်းကွာတဲ့အခါ

ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဟာ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးကိစ္စကို အင်မတန်ကျွမ်းကျင်သူဖြစ်ပါတယ်။ သူက အမေရိကန်နိုင်ငံက ကမ္ဘာ့အဆင့် ထိပ်ပိုင်း ၃၀ မှာ ဝင်တဲ့John Hopkins University က ဘွဲ့လွန်ရခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ သူက ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ WHO မှာ နှစ်ရှည်တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သူလဲ ဖြစ်ပါတယ်။ သူ့ရဲ့ အရည်အချင်းနဲ့ သူ့ရဲ့အတွေ့အကြုံအရ ဒီလိုကပ်ရောဂါကို တိုက်ဖျက်ရာမှာအလွန်တရာမှ အတွေ့အကြုံရှိခဲ့သူပါ။

သူ့ကိုဝေဖန်မေးခွန်းထုတ်သူ ဗိုလ်မှူးဝင်းမင်းထွန်းကိုလေ့လာရာမှာ သူဟာ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကြီးက အသိအမှတ်မပြုခဲ့တဲ့ စစ်ဆေးတက္ကသိုလ်ကအရည်အချင်းမရှိဘဲ အောင်လာသူပါ။ သူတို့ဟာ နိုင်ငံခြားမှာ MRCP တို့ MRCS တို့ဖြေရချိန်မှာ သူ့ရဲ့စစ်ဆေးတက္ကသိုလ်ကို အဆိုပါနိုင်ငံတွေက အသိအမှတ်မပြုလို့ ဆေး(၂) နဲ့ ဆေး(၁) တို့ရဲ့ ဘွဲ့လက်မှတ်တွေကို ယခင်စစ်အစိုးရအရှိန်အဝါနဲ့ လိမ်လည်ရယူခဲ့ကြပါတယ်။ ဒါကို နိုင်ငံခြားက မသိသေးလို့ပါ။

ဒါတင်လားဆိုတော့ မဟုတ်သေးပါ။ ဘွဲ့လွန်တက်ရင်လဲ ဝင်းမင်းထွန်းတို့ ဘွဲ့လွန်တက်ချိန်ကအရပ်သားဆရာဝန်တွေက ဘွဲ့လွန်တစ်နေရာအတွက် ဆရာဝန်ရာချီဖြေရချိန်မှာ စစ်ဆေးကို ဘယ်နှစ်နေရာပေးရမယ်ဆိုပြီး စစ်အစိုးရနဲ့ ဘစိန်တို့က အရေအတွက်အသာနဲ့ စစ်ဆေးက ဆရာဝန်တွေကဗိုလ်ကျယူခဲ့ပါတယ်။ တကယ်က ဘာမှမတတ်ပါ။ ဥပမာ ဘွဲ့လွန်က နေရာ ၂၀ ရှိတယ်ဆို အရပ်သားက ၁၅ နေရာအတွက် လူ တစ်ရာလောက်ဖြေနေရချိန်မှာ စစ်ဆေးက ၅ နေရာကို ၁၀ ယောက်လောက်ကဖြေပြီး ၂:၁ နဲ့ အရည်အချင်းမရှိဘဲ ယူသွားကြတာပါ။ ဒါက ဝင်းမင်းထွန်းတို့ရဲ့ အကျင့်မကောင်းတဲ့စစ်ဆေးက လူအချို့ အရည်အချင်းမရှိဘဲ ဘယ်လိုဘွဲ့လွန်ရလဲဆိုတာ ပြောပြတာပါ။ ဝန်ကြီးနဲ့ဆိုတက္ကသိုလ်ကအစ မိုးနဲ့မြေပေါ့။ ဝန်ကြီးက နတ်သားဆို သူက ခွေးအဆင့်လောက်ပါ။ သူတို့စစ်ဆေးကဘယ်လောက်အရပ်သားတွေကို ဗိုလ်ကျ ယုတ်မာလဲဆိုတော့ မင်္ဂလာဒုံနေရာကာင်းက ဆေး ၂ ကို တပ်ကသိမ်းသွားပြီး ယခုအချိန်အထိပြန်မပေးသေးပါ။

ဒါတောင် မိုးကျအလိုမရှိဆိုပြီး အရပ်ဖက်ကဆရာဝန်တွေက ဘစိန်လက်ထက်မှာ ဆန္ဒပြခဲ့လို့ ဝင်းမင်းထွန်းတို့ရဲ့ ဆေးတပ်ထဲမှာ အရပ်ဖက်မပြောင်းနိုင်လို့ တပ်ပြေးဗိုလ်တွေများလာတာပါ။

ယခု အကြောင်းအရာကို ပြောပါမယ်။ စာရေးသူယခင်ကရေးခဲ့သလိုဘဲ ဒီကပ်ရောဂါဟာ ခဏခဏဖြစ်ခဲ့တဲ့ ဖြစ်နေတဲ့ရောဂါမဟုတ်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် ပညာရှိတဲ့ဝန်ကြီးက သူ့ကိုအထောက်အထားနဲ့ပြောပါလို့ စိန်ခေါ်သွားတာပါ။ ဆေးပညာမှာ အထောက်အထားနဲ့ စကားပြောရပါတယ်။ သူက ခိုးချပြီး အဆင့်မရှိတဲ့ တက္ကသိုလ်ကနေ အာခြောင်အောင်လာလို့ ဆရာဝန်စကားမပြောဘဲ သူခိုးစကား ပြောသွားတာပါ။

သူကခဏခဏဖြစ်တဲ့ ကပ်ရောဂါကို ဘာလို့မပြင်ထားတာလဲဆိုပြီး လူတွေကို ဂျင်းထည့်တာပါ။စာရေးသူ ယခင်ကရေးခဲ့သလိုပါဘဲ ကိုဗစ်နဲ့ဆင်တဲ့ SARS ကပ်ရောဂါက ၂၀၀၂/၂၀၀၃ မှာဖြစ်ပြီးအရှေ့အလယ်ပိုင်း အသက်ရူရောဂါ MERS က ၂၀၁၂ မှာစဖြစ်ပါတယ်။ တောင်ကိုရီးယားကို၂၀၁၅မှာ MERS ရောက်ခဲ့လို့ အဲ့ဒီအချိန်ကစပြင်ခဲ့သလို စင်ကာပူကလဲ SARS ကို သူ့နိုင်ငံရောက်ချိန်၂၀၀၄ မှာကထဲက ကြိုပြင်ခဲ့ပါတယ်။ စင်ကာပူရဲ့ကူးစက်ရောဂါဆေးရုံဟာ ၂၀၁၉ မှာ ဖွင့်နိုင်ခဲ့တာပါ။၂၀၀၂ နဲ့ ၂၀၁၂ မှာ စစ်အစိုးရဘရွှေနဲ့ဘစိန် ဘာလုပ်နေခဲ့ပါသလဲ။

ဒီနေရာမှာ အထူးကြပ်မတ်ကုသဆောင်အတွက် အထူးကုဆရာဝန်ကိုမွေးထုတ်တာဟာ အနောက်နိုင်ငံတွေမှာ ၁၀ နှစ် အမေရိကန်မှာ ၈ နှစ်လောက်ကြာပါတယ်။ စစ်အစိုးရကအစ ဘစိန်အဆုံး မွေးမထုတ်ခဲ့တာကို ယခုဝန်ကြီးက အုံဖွလုပ်လို့မရပါ။ ယခင်က အဘတွေလို ဘွဲ့ကိုစာရွက်ပေါ်မှာ ရိုက်ထုတ်ရင်တော့ ရနိုင်ပေမယ့် ဒါကအသက်တွေနဲ့ ဆိုင်နေပါတယ်။

အချို့ကိစ္စတွေက အချိန်တိုတွင်းမှာ လိုက်လုပ်ရတာရှိနိုင်ပါတယ်။ ဥပမာ စင်ကာပူက ၁၅ နှစ်ကျော်သန်း ၉၀၀ အကုန်ခံဆောက်ခဲ့တဲ့ ကူးစက်ဆေးရုံမျိုးကို ဖောင်ကြီးမှာ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးနဲ့ ကွီးဖြိုးကအလှူ့ရှင်လုပ်အားနဲ့ တပ်အကူအညီမယူဘဲ တစ်လကျော်အတွင်းဆောက်တာမျိုးပေါ့။ ဒါပေမယ့်သူများနိုင်ငံက ၁၀ နှစ်နီးပါး အချိန်ယူမွေးထုတ်ခဲ့တဲ့ အထူးကြပ်မတ်ကုသဆောင် အထူးကုဆရာဝန်မျိုးကို မွေးထုတ်လို့မရပါ။ ဝင်းမင်းထွန်းပြောလိုတာက မိမိအဘအသုံးမကျတာကို လူတွေမသိအောင်ဂျင်းထည့်တာပါ။ အမှန်အကန်ကျောင်းဆင်းဝန်ကြီးနဲ့တွေ့တော့ ကွဲသွာ:တာလို့ ပြောပါရစေ။

ဝန်ကြီးလို တကယ်တတ်ချင်ရင် လက်မှတ်တုတွေပေးတဲ့ ဆေးကျောင်းတုတွေကနေ မဖြေဘဲ အမေရိကန်သွားပါလို့ပြောပါရစေ။ အမေရိကန်ရောက်ရင်တော့ ဟိုကဆေးရုံမှာ ဗိုလ်မှူးဝင်းမင်းထွန်းကို ညစောင့်ခန့်ပါမယ်လို့။

Photo credit: Myanmar Harp,