အပြစ်မပြောခင်စာဖတ်

တောင်ကိုရီးယားရဲ့ အောင်မြင်ခဲ့တဲ့ဗျူဟာက ပိုးစစ်၊ နောက်ယောင်ခံလိုက်၊ ခွဲထား (Test, Trace and Contain) ဆိုပြီးဖြစ်ပါတယ်။ အနောက်ဥရောပနိုင်ငံတွေကတော့ Lockdown ပေါ့။ ထိုအောင်မြင်တဲ့တောင်ကိုရီးယားဟာ အင်မတန်ချမ်းသာပြီး အစိုးရအောက်မှာ တပ်ကရှိပါတယ်။ မြန်မာရဲ့ကျန်းမာရေးအသုံးစာရိတ် လူတစ်ဦးပျှမ်းမျှက ၂၀၁၇ မှာ ဒေါ်လာ ၅၈.၀၄ သာ သုံးနိုင်ချိန်မှာ တောင်ကိုရီးယားက ဒေါ်လာ ၂၂၈၃.၀၇ ပါ။ အမေရိကန်က ဒေါ်လာ ၁၀၂၄၆.၄၁ နဲ့ ယူကေက ဒေါ်လာ ၃၈၄၈.၆၇ပါ။ အိမ်နီးချင်း ထိုင်းက ဒေါ်လာ ၂၄၇.၀၄၊ အင်ဒိုနီးရှားက ဒေါ်လာ ၊ လွတ်လပ်ရေးရတာ မကြာသေးတဲ့တီမောကတောင် ဒေါ်လာ ၈၃.၂၀ပါ။ ဗီယက်နမ်က ဒေါ်လာ ၁၂၉.၅၈၊ စင်ကာပူက ဒေါ်လာ၂၆၁၈.၇၁ပါ။ တောင်ကိုရီးယားဟာ စက်မှုဖွံ့ဖြိုးပြီး သူ့ရဲ့ Samsung brand, KIA ကား၊ Hyundai ကုမ္ပဏီတို့ဟာကမ္ဘာကို ထိုးဖောက်နေပါပြီ။

တောင်ကိုရီးယားက ယခု ကိုဗစ်မှာ လုပ်နိင်တာဟာ MERS Middle East Respiratory syndrome လို့ခေါ်တဲ့ အရှေ့အလယ်ပိုင်းက ရောဂါ၂၀၁၅ ဖြစ်ချိန်မှာ သင်ခန်းစာယူနိုင်လိုက်လို့ပါ။ စင်ကာပူကတော့၂၀၀၄ လောက်က ကိုဗစ်ရဲ့အစ်ကို SAR ရောဂါဖြစ်ချိန်က သင်ခန်းစာယူပြီး ပြင်ခဲ့လို့ အမျိုးသားကူးစက်ရောဂါဆေးရုံကို ဆောက်နိုင်ခဲ့ပြီး ၂၀၁၉ မှာ ဖွင့်ခဲ့နိုင်တာပါ။ မြန်မာပြည်မှာ အဲ့ဒီအချိန်ကဘယ်သူတွေ အုပ်ချုပ်ခဲ့ပါသလဲ? စစ်အစိုးရ အုပ်ချုပ်ခဲ့လို့ ပြည်သူအတွက်ဘာမှ ကြိုမပြင်ခဲ့ပါ။၂၀၁၀ စစ်အစိုးရလက်ထက်မှာ တစ်ဦးချင်းအတွက် ကျန်းမာရေးသုံးငွေဟာ သုံးဒေါ်လာသာရှိတယ်ဆိုယုံမလား? ဒီလို သင်ခန်းစာမယူ ကြိုမပြင်ခဲ့သလို ကျန်းမာရေးအစား ကျည်ဆန်အတွက်သာ သုံးခဲ့တဲ့နိုင်ငံမှာ ယခုလောက် လုပ်နိုင်တာဟာ ဘုရားမတယ် မှတ်ပါ။

ဒီနေရာမှာ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီး ဒေါက်တာမြင့်ထွေးဟာ လူကယ်ပြန်ပြီးရင် အတော်ဆုံးအရပ်သားဝန်ကြီးပါ။ သူဟာကမ္ဘာ့အတွေ့အကြုံတွေများစွာရှိပါတယ်။ မြန်မာပြည်မှာ ငြိမ်းချမ်းရေးမရသေးလို့ကျန်းမာရေးဘတ်ဂျက်ဟာ အကန့်အသတ်ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီမိုအစိုးရလက်ထက်မှာ ပညာရေးနဲ့ကျန်းမာရေးကို တတ်နိုင်သလောက်တိုးပေးခဲ့ပါတယ်။ ဒီကြားထဲကသူဟာ ဆေးရုံတွေမှာ ဆေးတွေဆရာဝန်တွေရှိအောင် အခြေခံကျန်းမာရေးတိုးတက်အောင် လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ အချို့က သူ့ကို tablet သာဝယ်ပြီး ပိုးစစ်တဲ့စက်ကြီးကို မဝယ်ထားလို့ဆိုပြီး ဖောင်းထုသူများလဲရှိပါတယ်။ သူ့မှာ ဦးစားပေးရတာတွေရှိပြီး သူကအဲ့ဒီအတိုင်းလုပ်ခဲ့တာပါ။ ဒါကြောင့်မြန်မာပြည်ရဲ့ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုဟာ သူ့လက်ထက်မှာ တိုးတက်လာခဲ့ပါတယ်။

လိုင်းပေါ်ကဆရာကြီးများအနေနဲ့ နှိုင်းရာမှာ မြန်မာကို တောင်ကိုရီးယားလိုမလုပ်လို့ စင်ကာပူလိုမလုပ်လို့ ထိုင်းလိုမလုပ်လို့ ဖောင်းထုရင် ပိုက်ဆံမရှိတဲ့အမေကို iphone 11 က အကောင်းဆုံး ဘာလို့မဝယ်ပေးတာလဲဆိုပြီး ဖောင်းထုတာနဲ့ တူနေပါတယ်။ နှိုင်းရာမှာတူတာခြင်း နှိုင်းရပါတယ်။ ပန်းသီးကိုပန်းသီးနဲ့ပေါ့ Apple & Apple ပါ။

ဒီနေရာမှာ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနအနေနဲ့ လုပ်နေတာဟာ နိုင်ငံကြီးတွေမလုပ်နိုင်တာတဲ့နေရာတွေမှာတောင် လုပ်နိုင်တာတွေ့ရပါတယ်။ (contact tracing) ရောဂါဖြစ်သူနဲ့ ထိတွေ့သူကိုရှာခြင်း နှင့် သီးခြားခွဲထားခြင်း (isolation) မှာပါ။ ပိုးစစ်ရာမှာ များများစစ်ပါလားလို့ မေးသူတွေ၊ ဝေဖန်သူတွေလဲရှိပါတယ်။စစ်နိုင်ရင်ကောင်းပါတယ်။ မိမိတိုင်းပြည်ရဲ့ အထွာနဲ့လုပ်ရတာပါ။

အချို့ကလဲ အပြင်ကလူတွေ အဝင်မခံရင် ပိုးမဝင်လို့ ပြောသူများလဲရှိပါတယ်။ သူတို့ရဲ့ သီအိုရီကတံခါးပိတ်ရင် ခြင်မဝင်ဘူးပေါ့။ လမ်းမလျှောက်ရင် မချော်လဲဘူးပေါ့။ ဒါက ကမ္ဘာ့ရွာမှာ လုပ်ရခက်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် မိမိတိုင်းပြည်ကလူ မိမိထံပြန်လာရင် ပိတ်ဖို့ခက်ပါတယ်။ အမေ့အိမ်ကိုသားသမီးက ပြန်လာသလိုပေါ့။

ရောဂါတစ်ခုကို အောင်မြင်လား မအောင်မြင်လား ဆုံးဖြတ်ရာမှာ ရောဂါဖြစ်သူနည်းတာ၊ သေနှုန်းနည်းတာတွေနဲ့ ကြည့်ကြပါတယ်။ ဒီရောဂါကိုထိန်းဖို့ ပိုက်ဆံဘယ်လောက်ကုန်လဲ ငွေနည်းနည်းနဲ့ ထိထိမိမိ လုပ်နိုင်လားဆိုတာကို ကြည့်ပါတယ်။ ယခုအချိန်အထိ ပထမလှိုင်း first wave မှာ ဝန်ကြီးလုပ်တာ မှန်နေပါတယ်။ ဒုတိယလှိုင်းက ထိုင်းနဲ့ တရုတ်ကပြန်လာပြီး တစ်လလောက်ဆိုသိပါမယ်။ စီးပွါးရေးကိစ္စက နောက်မှရေးပါ့မယ်။ DASSK အစည်းအဝေးထိုင်ပြီးပါပြီ။ သူမမှာ အစီအမံ plan ရှိပါတယ်။

ဒါတွေဟာ ပြည်သူပါလို့ အဓိကဖြစ်တာပါ။ ဝန်ကြီးဌာနကလူများရဲ့ ကြိုးစားမှုနဲ့ DASSK ရဲ့ နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်မှုပါ။ ရန်ကုန်မှာဆိုရင်လဲ ဖောင်ကြီးကို စင်ကာပူလို ၁၅ နှစ်အချိန်မယူ၊ အင်္ဂလန်နဲ့ အမေရိကန်လို ငွေကိုရေလိုမသုံးနိုင်ဘဲနဲ့ ဆေးရုံပြောင်းနိုင်ခဲ့တာဟာ နိုင်ငံရေးအရ ဦဆောင်လုပ်ခဲ့တဲ့ရန်ကုန်တိုင်းဝန်ကြီးချုပ်နဲ့ ကျန်းဦးစီးက ဝန်ထမ်းများ ပါဝင်ခဲ့တဲ့ ပြည်သူများကြောင့်ပါ။ ကိုဗစ်လိုသေချာမသိသေးတဲ့အရာကို တိုက်ရတာ မလွယ်ပါ။

အပြစ်တင်ဖို့စိတ်ကူးရှိရင် စာဖတ်ပါ။ သမိုင်းကို လေ့လာပါလို့ ပြောပါရစေ။

Source: World Bank, statisa